Phát biểu tại hội thảo, Chủ tịch Hội KHLS tỉnh Phan Tiến Dũng cho biết trong tiến trình xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước, nhân tài có một vị trí đặc biệt quan trọng. Việt Nam là một dân tộc có truyền thống lâu đời về tìm kiếm, bồi dưỡng và trọng dùng người tài. Bia Tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo năm thứ 3 (năm 1442) tại Văn Miếu Quốc Tử Giám (Hà Nội) do Đại học sĩ Thân Nhân Trung soạn từng tổng kết: “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí vững thì thế nước mạnh và thịnh, nguyên khí kém thì thế nước kém và suy, cho nên các đấng Thánh đế Minh vương không ai không chăm lo việc gây dựng nhân tài, bồi đắp nguyên khí”. Do vậy, chính sách trọng dụng nhân tài trở thành một nhiệm vụ chính trị mà bất cứ chính phủ hay nhà cầm quyền nào cũng cần phải lưu tâm.

Đến triều Nguyễn, các vua từ Gia Long đến Tự Đức… đều rất quan tâm đến đào tạo tuyển chọn, nhân tài. Kể từ thời Minh Mệnh (1820), việc đào tạo, tuyển chọn nhân tài ngày càng được chấn chỉnh, mở mang và đi vào nề nếp, quy củ. Tất cả đều nhằm mục đích tuyển chọn thêm người tài bổ sung cho bộ máy quản lý đất nước.

Theo Chủ tịch Hội KHLS tỉnh Phan Tiến Dũng, hội thảo nhằm mục đích nhằm thúc đẩy công tác đào tạo, tìm kiếm, bồi dưỡng và khuyến nghị các ý tưởng, chính sách nhằm thu hút, trọng dụng người tài một cách thiết thực, hiệu quả.

Trong thời gian qua, việc phát hiện, tiến cử, thu hút, trọng dụng nhân tài luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm; các bộ, ngành, địa phương đã triển khai nhiều chính sách cụ thể để thu hút người tài. Tuy nhiên, trước những đòi hỏi ngày càng cao và sự cạnh tranh ngày càng quyết liệt giữa khu vực công và khu vực tư, việc đặt ra những chính sách kịp thời, phù hợp hơn để thu hút và trọng dụng nhân tài là vô cùng quan trọng và cần thiết trong giai đoạn hiện nay.

Chủ tịch Hội KHLS tỉnh Phan Tiến Dũng phát biểu tại hội thảo

Hội thảo được chia làm hai phần. Phần thứ nhất: Chính sách sử dụng, bồi dưỡng, đào tạo người tài trong lịch sử. Phần thứ hai: Vấn đề đặt ra hiện nay.

Trong tham luận Triều Nguyễn và vấn đề nhân tài, Nhà nghiên cứu Lê Nguyễn Lưu đã chỉ ra các phương cách mà triều Nguyễn sử dụng để có được nhân tài như: Cầu hiền, bảo cử, đào tạo (văn học, võ học), khoa cử (văn khoa, võ khoa) và các chính sách để đãi ngộ nhân tài như: Tưởng lệ - thưởng theo lệ; và nhân tài cũng được nhà nước tôn vinh, và cách tôn vinh thông thường nhất là khắc tên tượng đồng bia đá để lưu danh thiên cổ…

Thừa Thiên Huế là vùng đất học và tài năng, được tạo nên bởi nhiều yếu tố, là vùng đất trọng địa qua từng thời kỳ lịch sử của dân tộc. NNC Trần Nguyễn Khánh Phong trong bài Nhân tài ở Thừa Thiên Huế sự hội tụ và lan tỏa có nhận xét: “Có thể nói, với những nhân tài ở Thừa Thiên Huế sinh sống trên mọi miền đất nước và ở nước ngoài, họ đã bộc lộ được hết những khả năng do sinh ra và lớn lên từ vùng đất học và tài năng. Mỗi người có đóng góp riêng của mình trên tất cả các lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và lĩnh vực công tác xã hội”.

Tìm hiểu cách thức các vua Nguyễn sử dụng nhân tài xứ Quảng, TS Lưu Anh Rô nhận xét: “Cách dùng người của các vua Nguyễn tại vùng đất bị xem là thiếu tin tưởng về mặt chính trị như Quảng Nam xưa, cho thấy sự cao tay trong lãnh đạo quốc gia, tinh thần trọng người tài đức trong chốn quan trường, thái độ yêu, ghét rạch ròi… của triều đình, mới mong có nhiều người cùng chung tay vì quốc gia, xã tắc được”.

Các đại biểu tham dự tại hội thảo

Trong bài Chủ tịch Hồ Chí Minh tín nhiệm trí thức, trọng dụng nhân tài (những năm đầu sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945), PGS. TS Hoàng Văn Hiển, TS Ngô Vương Anh và TS Nguyễn Anh Thư đưa ra nhận định: “Việc trọng dụng nhân tài trong sự nghiệp cách mạng của Người, đặc biệt ngay sau thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 “đã tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho sự nghiệp kháng chiến kiến quốc, góp phần quan trọng vào việc củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc”. Ý nghĩa của việc trân trọng “Tìm người tài đức” và kinh nghiệm huy động mọi nguồn lực trí tuệ cho cuộc đấu tranh giành lại và bảo vệ độc lập tự do và sự nghiệp xây dựng đất nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh cho đến nay vẫn luôn mang nhiều ý nghĩa thiết thực”.

Việc lựa chọn người hiền tài là một nội dung mà mọi xã hội đi trước đều đặt ra, xem đây là yếu tố quan trọng để chấn hưng và phát triển quốc gia. Nghiên cứu về chủ đề Thu hút sử dụng nhân tài - yếu tố quan trọng thúc đẩy Thừa Thiên Huế phát triển bền vững, TS Phan Tiến Dũng cho rằng: “Cần có chính sách ưu tiên đầu tư và đặt hàng cho đội ngũ trí thức về các chương trình, đề tài nghiên cứu khoa học. Tạo điều kiện về cả môi trường và phương tiện để đội ngũ trí thức nghiên cứu ứng dụng các tiến bộ và sáng tạo khoa học - công nghệ, văn hóa - nghệ thuật.

Tăng cường sự quan tâm, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền về hoạt động của đội ngũ trí thức, lắng nghe ý kiến, đối thoại với trí thức. Có chính sách phát hiện, bồi dưỡng thu hút nhân tài, đãi ngộ hợp lý theo đúng khả năng và cống hiến của đội ngũ trí thức, nhất là những nhà khoa học tiêu biểu đầu ngành, những chuyên gia uy tín đóng góp xuất sắc về các chương trình nghiên cứu và hiệu quả ứng dụng thực tiễn”.

Tại hội thảo, các nhà nghiên cứu và đại biểu tham dự đã tập trung thảo luận, trao đổi các vấn đề về vai trò, đóng góp của người tài trong sự phát triển của đất nước; Kinh nghiệm công tác đào tạo, sử dụng, trọng dụng người tài trong lịch sử vận dụng vào công tác cán bộ hiện nay; Các chính sách thu hút người tài trong giai đoạn hiện nay; Bài học kinh nghiệm và vấn đề cần giải quyết.